Οι παρατηρήσεις της NASA στα σύνορα της ηλιόσφαιρας

Ένα διαστημικό παρατηρητήριο της ΝASA ανακάλυψε για πρώτη φορά τι υπάρχει στο «διαστρικό μέσο», δηλαδή στην ύλη ανάμεσα στα άστρα.

Συγκεκριμένα, το σκάφος σκάφος IBEX (Interstellar Boundary Explorer), που κινείται σε τροχιά γύρω από τη Γη σε ύψος περίπου 322.000 χιλιομέτρων παρατήρησε με άμεσο τρόπο σωματίδια ύλης που προέρχονται από τη διαστρική περιοχή πέρα από τα σύνορα του ηλιακού μας συστήματος.

Το σκάφος «έπιασε» δείγματα υδρογόνου, οξυγόνου και νέον που προέρχονταν από το διαστρικό χώρο. Ο επικεφαλής ερευνητής Ντέηβιντ ΜακΚόμας της NASA, δήλωσε: «είναι συναρπαστικό που έχουμε πλέον καταφέρει να παρατηρήσουμε 'εξωγήινη' ύλη που δεν προέρχεται από τον ήλιο μας ή τους άλλους πλανήτες του, αλλά έρχεται απευθείας από την περιοχή εκτός του ηλιακού μας συστήματος, από άλλα μέρη του γαλαξία. Αυτά τα στοιχεία είναι οι θεμελιώδεις δομικοί λίθοι των άστρων, των πλανητών και των ανθρώπων».

Το ΙΒΕΧ εκτοξεύθηκε το 2008 και έκτοτε εξερευνά τα σύνορα του ηλιακού μας συστήματος, τη λεγόμενη ηλιόσφαιρα, δηλαδή μέχρι εκεί που φθάνει η επικράτεια της επιρροής του ηλιακού ανέμου, του ρεύματος των φορτισμένων σωματιδίων που εκτοξεύει το άστρο μας συνεχώς προς κάθε κατεύθυνση. Οι εσχατιές του ηλιακού συστήματος, δηλαδή το σύνορο της ηλιόσφαιρας, της «φυσαλίδας» που προστατεύει το εσωτερικό του ηλιακού συστήματος από την επικίνδυνη κοσμική ακτινοβολία, απέχει περίπου 100 φορές περισσότερο από τη Γη, από όσο απέχει ο πλανήτης μας από τον ήλιο.

Τα απομεινάρια εκρήξεων σούπερ-νόβα αποτελούν τα ιονισμένα θανατηφόρα κοσμικά σωματίδια που απωθούνται από την ηλιόσφαιρα και το μαγνητικό πεδίο της. Αυτά τα απομεινάρια είναι διαστρικό χώρο και ταξιδεύουν με ταχύτητα 80.000 χλμ. την ώρα. Περίπου μισά από αυτά τα σωματίδια του διαστρικού «ανέμου» έχουν ουδέτερο ηλεκτρικό φορτίο και μπορούν να εισχωρήσουν στο ηλιακό μας σύστημα. Λιγοστά από αυτά τα ουδέτερα σωματίδια ύλης (υδρογόνου, οξυγόνου και νέον) που φθάνουν μέχρι τη Γη, το ΙΒΕΧ για πρώτη φορά μπόρεσε να τα ανιχνεύσει. Περίπου 30 χρόνια χρειάζονται αυτά τα σωματίδια μέχρι να διασχίσουν την ηλιόσφαιρα και να φθάσουν στη Γη.

Οι πρώτες μετρήσεις δείχνουν κάτι παράξενο: ότι το ηλιακό μας σύστημα περιέχει μεγαλύτερη αναλογία οξυγόνου σε σχέση με τον περιβάλλοντα διαστρικό χώρο, κάτι που οι επιστήμονες προς το παρόν δεν μπορούν να εξηγήσουν. Το ΙΒΕΧ επίσης ανακάλυψε ότι ο διαστρικός «άνεμος» των σωματιδίων κινείται με ταχύτητα 11.000 χλμ. την ώρα πιο αργά από ό,τι πίστευαν ως τώρα οι επιστήμονες.

Οι σχετικές δημοσιεύσεις έγιναν στο περιοδικό αστροφυσικής «Astrophysical Journal», σύμφωνα με το «Nature» και το «National Geographic». Επιπλέον, άλλοι υπολογισμοί δείχνουν ότι ότι το ηλιακό μας σύστημα φαίνεται να βρίσκεται στην άκρη ενός από τα πολλά χαμηλής πυκνότητας διαστρικά νέφη αερίων και σκόνης που υπάρχουν στον γαλαξία μας, ενώ δεν αποκλείεται να βγει από αυτό το νέφος σε λίγες χιλιάδες χρόνια, οπότε θα βρεθεί σε ένα τελείως διαφορετικό γαλαξιακό περιβάλλον.

Ο αστρονόμος Σεθ Ρέντφιλντ του προγράμματος ΙΒΕΧ δήλωσε: «Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πού βρίσκεται ο ήλιος μας σε σχέση με τα τοπικά (διαστρικά) νέφη. Για πρώτη φορά έχουμε μια εικόνα για τη σχετική θέση του ήλιου μας σε σχέση με το τοπικό διαστρικό νέφος».

Πηγή