Τα μαγικά νησιά Γκαλαπάγκος

Τα νησιά Γκαλάπαγος (ισπανικό όνομα: Islas Galápagos) είναι αρχιπέλαγος αποτελούμενο από 13 κύρια ηφαιστειακής προέλευσης νησιά, 6 μικρότερα νησιά, και 107 βράχους και νησάκια. Το πρώτο νησί θεωρείται πως σχηματίστηκε 5 έως 10 εκατομμύρια έτη πριν, ως αποτέλεσμα της τεκτονικής δραστηριότητας.



«Τα μαγικά νησιά». Αυτή την ονομασία τούς έδωσαν οι πρώτοι ναυτικοί που τα επισκέφτηκαν. Τα έβλεπαν να αναδύονται ξαφνικά μέσα από την ομίχλη, να εμφανίζονται από το πουθενά στο ανοιχτό πέλαγος και τα θεωρούσαν μαγικά. Ενας άλλος μύθος λέει ότι αυτή την ονομασία τούς την έδωσαν οι Ισπανοί ναύτες που πρωτοεπισκέφτηκαν την περιοχή τον 16ο αιώνα. Εβλεπαν από μακριά τα καράβια να εξαφανίζονται -εξαιτίας των ισχυρών θαλάσσιων ρευμάτων, όμως πίστευαν ότι η Γη ήταν εκείνη που εκινείτο και όχι τα καράβια! Σε αυτά τα θαλάσσια ρεύματα του Ειρηνικού ωκεανού οφείλουν τα Γκαλάπαγκος τη σπάνια βιοποικιλότητά τους.




Τα είδη που κατέφταναν εδώ, όντας αποκομμένα από τους προγόνους τους, μια και ποτέ δεν ήρθαν σε επαφή με την ηπειρωτική χώρα σε ολόκληρη την ιστορία της εξέλιξης, προσαρμόστηκαν στις ειδικές συνθήκες των νησιών και εξελίχθηκαν. Ωστόσο, το εύθραυστο αυτό οικοσύστημα σήμερα κινδυνεύει. Τα τελευταία χρόνια, τα ζώα που «φέρνει» μαζί του ο άνθρωπος, όπως οι γάτες, οι σκύλοι, οι κατσίκες, τα γουρούνια και τα ποντίκια, που συναγωνίζονται στην τροφή τα άλλα είδη, απειλούν το μοναδικό αυτό οικοσύστημα. Ταυτόχρονα, η ανεξέλεγκτη εσωτερική μετανάστευση και η αλόγιστη αλιεία θέτουν σε κίνδυνο την ισορροπία της εγγενούς πανίδας και χλωρίδας.



Στο μόνιμα ταραγμένο αρχιπέλαγος του Ειρηνικού Ωκεανού, ανοιχτά της Νότιας Αμερικής, βρίσκεται μια πολύπλοκη πανίδα που έδωσε την ιδέα στον Δαρβίνο να διατυπώσει τη θεωρία της εξέλιξης των ειδών. Το 1835 ο μεγάλος άγγλος φυσιοδίφης έφθασε στα νησιά Γκαλάπαγκος με το πλοίο «Beagle» και άρχισε την εξερεύνησή του παρατηρώντας την τεράστια ποικιλία των ζώων. Μία από τις διαπιστώσεις του ήταν ότι τα ζώα και τα φυτά για να επιβιώσουν προσαρμόζονται στο περιβάλλον μέσα στο οποίο ζουν. Ο Δαρβίνος ύστερα από μελέτη 24 χρόνων δημοσίευσε το 1859 το γνωστό βιβλίο του Περί της καταγωγής των ειδών. Λέγεται ότι πιθανόν να είχε συναντήσει και κάποια από τις γιγάντιες χελώνες, ένα από τα πιο σπάνια είδη που φιλοξενούν τα νησιά Γκαλάπαγκος, μια και αυτή η χελώνα ζει 200 χρόνια περίπου. Γύρω της ενδημικοί γλάροι, πιγκουίνοι, σπίνοι, χρωματιστές σούλες, θαλάσσιοι λέοντες που παίζουν με τα σταχτοκόκκινα θαλάσσια ιγκουάνα και μια τεράστια ποικιλία ψαριών και ζώων που κάνουν αυτό το μέρος μοναδικό. Θα έλεγε κανείς ότι θυμίζει κάτι από «Jurassic Park», ιδίως όταν αντικρίσει τα ιγκουάνα στεριάς ενός μέτρου με τα κιτρινωπά αγκαθωτά λέπια τους που μοιάζουν με απογόνους δεινοσαύρων. Ενα άλλο είδος με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είναι οι ταχυπέτες που δεν διστάζουν να βγάλουν το φαγητό από το στόμα των άλλων πτηνών για να τραφούν. Το μέρος αυτό έχει δικαίως ονομαστεί «εργαστήριο εξέλιξης», μια και εκτός των άλλων μετρά 13 είδη σπίνων, δελφίνια, αμέτρητα ασπόνδυλα, καθώς και διάφορα είδη καρχαριών και ψαριών. Δυστυχώς όλη αυτή η ομορφιά, η ζωντάνια και ο πλούτος της φύσης προκάλεσαν, όπως ήταν επόμενο, την ανθρώπινη παρέμβαση, που στην αρχή περιοριζόταν στην εκμετάλλευση των χελωνών. Είναι αλήθεια ότι κατά καιρούς λαμβάνονται προστατευτικά μέτρα για το αρχιπέλαγος Γκαλάπαγκος αλλά έχει υποστεί και άλλες ζημιές όταν προ επτά ετών μια κηλίδα μαζούτ γέμισε τη θάλασσα , ύστερα από το ναυάγιο του πλοίου ανεφοδιασμού του νησιού πάνω σε ξέρες. Ευτυχώς δεν προκλήθηκε μεγάλη καταστροφή στην πανίδα των νησιών. 



Το Εθνικό Πάρκο του Ισημερινού, που καλύπτει το 97% του αρχιπελάγους, έχει αναγνωριστεί από την Unesco ως παγκόσμια κληρονομιά, αυτό όμως δεν το εμπόδισε να γίνει θύμα της ανθρώπινης εκμετάλλευσης. Ο αριθμός των τουριστών αυξάνεται κάθε χρόνο και οι απαιτήσεις μεγαλώνουν. Αεροδρόμια δημιουργούνται, πολυτελή ξενοδοχεία φυτρώνουν μέσα στα δάση και στις ακτές, όλο και περισσότερο μπετόν, άσφαλτος στους δρόμους και αυτοκίνητα καθώς και η εισαγωγή κατοικίδιων ζώων είναι μερικές από τις παρεμβάσεις που αλλοιώνουν το τοπίο της περιοχής και, το χειρότερο, επηρεάζουν τη ζωή της υπαρκτής πανίδας. 


Το μεγαλύτερο πρόβλημα προκαλούν στις ημέρες μας οι επαγγελματίες ψαράδες που ασχολούνται με την αλιεία αστακών αλλά και άλλων ψαριών ξεπερνώντας το όριο που έχουν θέσει οι επιστήμονες. Αυτή η υπερβολή σε συνδυασμό με το φαινόμενο του θερμοκηπίου απειλούν την ισορροπία της πανίδας. Μια ισορροπία που είναι δύσκολο να υπάρξει επειδή οι τουρίστες επιθυμούν από τη μία μεριά να θαυμάσουν την αγνότητα του τόπου αλλά από την άλλη την καταστρέφουν αφού θέλουν να έχουν τις ανέσεις τους. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν φαύλο κύκλο και η μόνη λύση είναι η λήψη αυστηρών μέτρων από τους υπευθύνους. Τελευταία οι επιστημονες εντοπισαν εναν ιό παρεμφερή με αυτόν της χολέρας των πουλιών και φοβούνται ότι θα εξαπλωθεί. Πιστεύουν δε ότι ειναι ο άνθρωπος αυτός που τον μετέφερε στα νησιά,θέτοντας σε κίνδυνο ένα γενναίο , οπως λενε, οικοσύστημα.

Τα αξιοσημείωτα είδη των νησιών περιλαμβάνουν:



Γιγάντια Χερσαία Ιγκουάνα, Conolophus subcristatus



Θαλάσσια Ιγκουάνα, cristatus Amblyrhynchus
Η μόνη ιγκουάνα που σιτίζεται από τη θάλασσα



Γιγάντια Χελώνα των Γκαλάπαγκος, Geochelone elephantopus
γνωστή ως galápago στα ισπανικά, έδωσε το όνομα στα νησιά.



Γαλαζοπόδαρη Σούλα, Sula nebouxii



Πράσινη Χελώνα των Γκαλάπαγκος, Chelonia mydas agassisi
πιθανόν ένα υποείδος της Πράσινης Χελώνας του Ειρηνικού,



Αγγούρι της θάλασσας,
η αιτία των περιβαλλοντικών διαμαχών με τους ψαράδες πέρα από τις ποσοστώσεις αυτής της ακριβής ασιατικής λιχουδιάς Holothuria spp.


13 ενδημικά είδη σπίζας, αποκαλούμενα γενικά σπίζες του Δαρβίνου

Σπίζα-Δρυοκολάπτης Camarhynchus pallidus



Πιγκουΐνος των Γκαλάπαγκος, Spheniscus mendiculus



Κορμοράνος του Χάρρις, Phalacrocorax harrisi



Γεράκι των Γκαλάπαγκος, Buteo galapagoensis



Άλμπατρος των Γκαλάπαγκος, Phoebastria irrorata



Τα Θαλάσσια Λιοντάρια
(είδος φώκιας), που ζουν στις παγωμένες θάλασσες, είναι παρόντα στα νησιά Γκαλάπαγκος λόγω του ψυχρού ρεύματος Humboldt.
Βρίσκονται κυρίως στα νησιά Plaza Sur (Πλάσα Σουρ), Santiago (Σαντιάγο) και Fernandina (Φερναντίνα).


H UNESCO αναγνώρισε τα νησιά Γκαλάπαγκος ως παγκόσμια κληρονομιά το 1978, ενώ αργότερα, το Δεκέμβριο του 2001 αναγνωρίστηκε και ο περιβάλλων ωκεανός. Από το 2007 έχουν συμπεριληφθεί από την UNESCO σε λίστα επικινδυνότητας , λόγω του ανεξέλεγκτου τουρισμού, της υπεραλίευσης και κινδύνων που προέρχονται από εισαχθέντα είδη (κατσίκια, γουρούνια, σκύλοι, ποντίκια κ.ά.) Οι σκύλοι και οι γάτες π.χ. επιτίθενται στα πουλιά και καταστρέφουν τις φωλιές τους. Μερικές φορές σκοτώνουν μικρές χελώνες και ιγκουάνα. Η αναφορά αυτή είναι ενδεικτική των κινδύνων που προέρχονται από εισαχθέντα είδη.
Επίσης επελέγησαν ως υποψήφια, για να είναι ένα από τα νέα Επτά Θαύματα του κόσμου.


Απολαύστε και το μαγευτικά βίντεο!

Galapagos from Darek Sepiolo on Vimeo.